Τα νύχια μπορεί να αποτελούν καθρέφτη της υγείας, αφού πολλά είναι τα γενικευμένα νοσήματα και οι διαταραχές που τα επηρεάζουν.
Ο Δημήτρης Ρηγόπουλος, καθηγητής Δερματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής στη Β’ Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική του Νοσοκομείου Αττικόν, εξηγεί τι αλλαγές μπορεί να παρουσιάσουν και πότε αυτές είναι ανησυχητικές.
Ποια νοσήματα και ποιες διαταραχές μπορεί να επηρεάσουν τα νύχια;
Είναι πάρα πολλά και κυμαίνονται από τοπικά, όπως οι τραυματισμοί και οι μολύνσεις, έως συστημικά (γενικευμένα), στα οποία συμπεριλαμβάνονται δεκάδες νοσήματα (από την καρδιοπάθεια έως τις αβιταμινώσεις), δηλητηριάσεις, η ηλικία και ορισμένα φάρμακα.
Ποια χαρακτηριστικά τους μπορεί να αλλάξουν;
Τα πάντα, από το χρώμα έως το σχήμα, αναλόγως με το υποκείμενο πρόβλημα. Αλλες αλλαγές είναι ειδικές και εμφανίζονται μόνο σε περίπτωση συγκεκριμένων παθήσεων και άλλες είναι μη ειδικές, δηλαδή εμφανίζονται σε διάφορες παθήσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ειδικών αλλαγών είναι η κυάνωση (συνήθως αποτελεί ένδειξη προβλήματος του καρδιαγγειακού ή του αναπνευστικού) και τα επονομαζόμενα νύχια του Terry, μια ειδική μορφή ονυχοπάθειας που εκδηλώνεται σε περίπτωση κίρρωσης του ήπατος.
Αντίστοιχα, μη ειδική αλλαγή είναι τα φαινομενικά «φουσκωμένα» νύχια της πληκτροδακτυλίας (ή ιπποκράτειοι όνυχες, όπως τους αποκαλούμε), που μπορεί να παρουσιαστούν σε διαταραχές της καρδιάς (βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα, καρδιακή ανεπάρκεια), των πνευμόνων (οξεία πνευμονία, φυματίωση, αποστήματα πνεύμονος), του πεπτικού (χρόνια κίρρωση, ηπατίτιδα, ελκώδης κολίτιδα) ή των νεφρών, καθώς και σε περίπτωση δηλητηρίασης από οινόπνευμα, σκληροδερμίας, σύφιλης και πολλών άλλων νοσημάτων.
Γιατί είναι τόσο ευαίσθητα;
Ενδέχεται να παίζει ρόλο το γεγονός ότι έχουν πολλά αιμοφόρα αγγεία, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε ποιοι υποκείμενοι μηχανισμοί καθιστούν τόσο ευαίσθητα τα νύχια, ώστε να απεικονίζονται πάνω τους πολλά συστημικά (γενικευμένα) νοσήματα.
Εχουν διαγνωστική αξία οι παρατηρούμενες αλλαγές;
Τα ειδικά συμπτώματα μπορεί να συμβάλουν στη διάγνωση σοβαρών παθήσεων. Οταν λ.χ. βλέπουμε έναν ασθενή που τα νύχια του έχουν γίνει λευκωπά και το φυσιολογικό χρώμα υπάρχει μόνο σε 1-2 χιλιοστά στο ελεύθερο άκρο τους (αυτά είναι τα νύχια του Terry), κατά 90% πάσχει από κίρρωση του ήπατος.
Αντίστοιχα, όταν παρουσιαστεί πάχυνση του νυχιού και η επιφάνειά του καλύπτεται από στίγματα που το κάνουν να μοιάζει με δακτυλήθρα, είναι πιθανό να πρόκειται για ψωρίαση, η οποία σε ποσοστό έως 10% των ασθενών αρχίζει από τα νύχια.
Αντιθέτως, τα μη ειδικά συμπτώματα δύσκολα μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση μιας ασθένειας διότι, λ.χ., πολύ πριν παρουσιάσει κυάνωση ένας ασθενής με πνευμονοπάθεια ή καρδιοπάθεια θα έχει παρουσιάσει δύσπνοια ή στηθάγχη.
Αν όμως εμφανιστεί κυάνωση στα νύχια μιας γυναίκας που βρίσκεται στο χειρουργείο, οι γιατροί αμέσως θα αντιληφθούν ότι δεν οξυγονώνεται επαρκώς και αυτό μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο. Αυτός είναι και ο λόγος που συνιστάται στις γυναίκες και στα κορίτσια που πρόκειται να χειρουργηθούν, να μην μπουν στο χειρουργείο με βαμμένα νύχια.
Ποια σημάδια στα νύχια πρέπει να ελέγχονται από έναν γιατρό;
Ο γενικός κανόνας είναι ότι πρέπει να ελέγχονται από έναν δερματολόγο τα επίμονα συμπτώματα στα νύχια, ιδίως εάν τα νύχια αρχίζουν να αποχωρίζονται από τη βάση τους ή τα συμπτώματα συνοδεύονται από πόνο και διόγκωση.
Αμεσος έλεγχος από τον δερματολόγο απαιτείται αν εμφανιστούν στον ιστό κάτω από τα νύχια σκούρες καφέ γραμμές (μερικές φορές οφείλονται στο κακόηθες μελάνωμα) ή κόκκινες ραβδώσεις στην κοίτη των νυχιών (ονομάζονται σχισμοειδής αιμορραγία και μπορεί να οφείλονται σε βαλβιδοπάθεια της καρδιάς) ή μυρμηγκιές στο δέρμα γύρω από τα νύχια (δίχως θεραπεία έχουν την τάση να εξελίσσονται σε μία μορφή δερματικού καρκίνου που λέγεται ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα).
Χαρακτηριστικές αλλοιώσεις και πιθανές αιτίες
* Διάχυτα λευκά νύχια. Έλλειψη καλίου στο αίμα, κίρρωση του ήπατος, ελκώδη κολίτιδα, δερματικά νοσήματα (π.χ. λέπρα), χρήση ορισμένων φαρμάκων
* Κιτρινωπά νύχια, με πάχυνση και αργή ανάπτυξη. Πνευμονοπάθειες, όπως το εμφύσημα
* Κιτρινωπά νύχια με ελαφρύ ερύθημα (κοκκίνισμα) στη βάση τους. Σακχαρώδης διαβήτης
* Νύχια μισό-μισό (κατά το ήμισυ λευκά και κατά το άλλο ήμισυ ροζ). Νεφροπάθεια
* Κοκκίνισμα της κοίτης του νυχιού. Καρδιοπάθεια
* Χλωμή ή λευκή κοίτη του νυχιού. Αναιμία
* Βαθουλώματα ή κυματισμός στην επιφάνεια των νυχιών. Ψωρίαση ή φλεγμονώδης αρθρίτιδα
* Αύξηση του ιστού γύρω από τα νύχια ή «βούλιαγμα» των νυχιών. Πνευμονοπάθειες.
* Ακανόνιστες κόκκινες γραμμές στην βάση των ονυχαίων πτυχών. Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος ή νόσοι του συνδετικού ιστού
* Σκουρόχρωμες έως μαύρες γραμμώσεις κάτω από τα νύχια. Καρκίνος του δέρματος (μελάνωμα)
Δηλητηριάσεις
* Αρσενικό. Προκαλεί λευκές γραμμές και οριζόντιες «γέφυρες» στα νύχια
* Άργυρος. Κάνει τα νύχια μπλε
* Αλκοόλ. Προκαλεί πληκτροδακτυλία (τα νύχια μοιάζουν σαν να είναι φουσκωμένα)
Η ανατομία των νυχιών
Το νύχι αποτελείται από πέντε τμήματα:
* Ονυχαία πλάκα. Είναι το τμήμα που βλέπουμε.
* Μήτρα. Είναι η ρίζα του νυχιού. Το ορατό τμήμα της λέγεται μηνίσκος και είναι η λευκή περιοχή που βλέπουμε προς την άρθρωση του δακτύλου.
* Κοίτη. Είναι το «κρέας» κάτω από τα νύχια.
* Υπονύχιο. Είναι ολόκληρη η φάλαγγα του δακτύλου, πάνω στην οποία «κάθεται» το νύχι.
* Ονυχαίες πτυχές (κεντρική και πλευρικές). Είναι οι «θήκες» του δέρματος μέσα στις οποίες μπαίνει το νύχι για να σταθεροποιηθεί στη θέση του και πάνω στις οποίες αναπτύσσονται οι παρωνυχίδες.
Αυτό το ξέρατε;
Η μακροχρόνια έκθεση στην υγρασία ή στα βερνίκια των νυχιών μπορεί να οδηγήσει σε ξεφλούδισμα και εύθραυστα νύχια.
Συμβουλές για υγιή νύχια
* Να διατηρείτε τα νύχια σας καθαρά και στεγνά.
* Μην τα δαγκώνετε και μην τα τραβάτε όταν σπάνε.
* Να βάζετε καθημερινά υδατική κρέμα στα νύχια και στο επονύχιο («πετσάκια»). Οι κρέμες που περιέχουν ουρία, φωσφολιπίδια ή γαλακτικό οξύ μπορεί να δυναμώσουν τα νύχια, εμποδίζοντάς τα έτσι να σπάνε με το παραμικρό.
* Αν λιμάρετε τα νύχια σας, φροντίστε να ωθείτε τη λίμα μόνο προς μία κατεύθυνση και όχι μπρος-πίσω ή/και πάνω κάτω.
* Να δίνετε τετραγωνισμένο σχήμα στα νύχια σας όταν κόβετε ή/και τα λιμάρετε, δίχως να στρογγυλεύετε τις άκρες τους.
* Μην κόβετε πολύ κοντά τα νύχια σας.
* Μην σπρώχνετε πολύ πίσω τα «πετσάκια», διότι μπορεί να καταστραφεί η ρίζα του νυχιού και να μολυνθεί από μύκητες και βακτήρια, με συνέπεια σοβαρές λοιμώξεις.
* Μην ξεβάφετε συχνά τα νύχια σας, διότι το πολύ συχνό ξεβάψιμο μπορεί να δημιουργήσει ευθραυστότητα, αλλαγές στην χροιά των νυχιών κ.λπ. Η αλλαγή στο χρώμα των νυχιών μία φορά την εβδομάδα, είναι υπεραρκετή.
* Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται αν χρησιμοποιείτε τεχνητά νύχια. Η κόλλα μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα (να χαλάσει το νύχι) και αλλεργικές αντιδράσεις. Προτιμότερο είναι να τοποθετούνται σε επαγγελματίες.
* Βεβαιωθείτε ότι εκεί όπου κάνετε μανικιούρ, αποστειρώνουν τα εργαλεία.
* Εάν κάποιο νύχι αναπτυχθεί «μέσα στο κρέας» (η κατάσταση αυτή αποκαλείται επιστημονικά είσφρυση όνυχος), μην προσπαθήσετε να το αφαιρέσετε μόνοι σας. Απευθυνθείτε σε έναν δερματολόγο.
ΠΗΓΕΣ: ΤΑ ΝΕΑ – Δ. Ρηγόπουλος, καθηγητής Δερματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής στη Β’ Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Αττικόν», Mayo Clinic (US)